Upravljanje zdravljem ​

U posljednjih 25 godina učinjeni su veliki pomaci u području upravljanja krava u tranziciji, epidemiologije, zdravlja vimena, primijenjene imunologije, dizajna i komfora smeštaja, zdravlja teladi, kao i uređaja i aplikacija za praćenje zdravstvenog stanja životinja.

Najveći napredak vezan za zdravlje muznih krava u spomenutom razdoblju predstavlja preusmeravanje fokusa sa lečenja na prevenciju bolesnih stanja, kao i sa prebacivanja naglaska sa zdravstvenog stanja pojedine životinje na zdravstveno stanje grupa životinja i čitavog stada. Temeljni je napredak u prepoznavanju multifaktorske prirode gotovo svih bolesti koje su od važnosti kod muznih goveda.

Od velikog značaja za napredak je redefiniranje bolesti u širem smislu, uključivanjem subkliničkih stanja, kao što su subklinički mastitis, ketoza, acidoza buraga i endometritis.

Dobro upravljanje muznim procesima u značajnoj meri mogu sprečiti nastanak navedenih patoloških stanja kod životinje. Zato je od velike važnosti adekvatna i redovna zamena sisnih guma i redovno servisiranje muzne opreme. 

Ova ekspanzija rezultat je brojnih poboljšanja u tehnologijama, uvođenjem digitalnih tehnologija i aplikacija koje omogućuju merenje i nadzor proizvodnje, te zdravstveno stanje svake životinje 24/7/365 i, što je jednako važno, evolucijom paradigme menadžmenta zdravlja u kojoj se bilo koji činilac koji ograničava proizvodnju životinja ili stada može smatrati komponentom bolesti. Ovde možete pročitati više o digitalnim tehnologijama u govedarstvu.

Značajni uspesi su smanjenje pojave mlečne groznice, respiratornih oboljenja kod odraslih životinja, kao i kontagioznog mastitisa. Takođe je poboljšana zaštita vakcinisanjem protiv koliformnog mastitisa i BVD-a.

Od 1980. prosečna veličina stada i proizvodnja mleka po kravi u velikom su porastu. Uprkos povećanim zahtevima prema metabolizmu krava i menadžerskim veštinama upravljanja, učestalost najčešćih i najvažnijih bolesti ostala je relativno ista.

Veliki napredak postignut je u razumijevanju biologije metabolizma i imunološke funkcije u krava u razdoblju tranzicije, odnosno u vremenu kada se javlja većina bolesti. Kao jedan primer možemo navesti pojavu ketoze.

Ukoliko nam je slab menadžment u ostalim proizvodnim razdobljima i zasušenju, muzne krave u tranzicijskom periodu neće biti u mogućnosti da zadovolje potrebe na energiji za održavanje i proizvodnju mleka samo putem hrane. Bez odgovarajućeg unosa hranjivih materija, krave u tranziciji počinju mobilisati sopstvene masne rezerve, ulazeći u stanje negativnog energetskog bilansa i proizvodeći ketonska tela kao alternativni izvor energije.

Ako se ne leči, ketoza može negativno uticati na proizvodnju mleka i povezana je sa velikom učestalošću dislokacije sirišta, zadržavanja posteljice, mastitisa, neplodnosti i ranog izlučenja.

Subakutna acidoza buraga predstavlja metabolički poremećaj koji postaje jedan od vodećih problema u savremenoj proizvodnji mleka. Najveći rizik nastanka acidoze je unutar prvih 60 dana laktacije. U ranoj fazi laktacije suprotstavljena su dva zahteva:

• sa jedne strane potrebno je obezbediti brzo dostupnu energiju u obliku lako probavljivih ugljenih hidrata
• sa druge strane neophodno zadovoljiti strukturu obroka sa ciljem očuvanja funkcije buraga.

Usled ovakve koncepcije obroka u ranoj fazi laktacije, gde je promenjen odnos između koncentranog i voluminoznog dela obroka, 60:40 u korist koncentrata, i najmanja promjena u odnosu rezultira padom pH buraga ispod 5,5. U zavisnosti od dužine trajanja spomenutog disbalansa, posledice mogu biti različitog intenziteta i trajanja. Ukoliko su krave kratkotrajno izložene delovanju acidoze posledice se najčešće i ne uočavaju, dok dugotrajna izloženost dovodi do brojnih zdravstvenih problema, a istovremeno do značajnih ekonomskih gubitaka.

Najveći ekonomski gubitci javljaju se kod subakutnog oblika acidoze buraga koja zbog izostanka jasne kliničke slike se teško otkriva, zbog čega može zahvatiti veliki broj životinja u grupi.